ที่มา : ประชาชาติธุรกิจ
ในภาวะวิกฤตเศรษฐกิจตกต่ำต่อเนื่องยาวนาน การขับเคลื่อนการลงทุนเพื่อพลิกฟื้นเศรษฐกิจประเทศโดยหน่วยงานรัฐวิสาหกิจ จึงมีความจำเป็นมากกว่าที่คิด

วันนี้ มีอีกหนึ่งหน่วยงานรัฐวิสาหกิจในสังกัดกระทรวงคมนาคม “กทท.-การท่าเรือแห่งประเทศไทย” นอกจากภารกิจบนหน้าตักในการให้บริการท่าเทียบเรือขนส่งระหว่างประเทศ ทั้งบริการ “หน้าท่า” และ “หลังท่า” แล้ว การท่าเรือฯยังสวมหมวกเป็นแลนด์ลอร์ดอีกด้วย ถึงแม้ว่ามีที่ดินในมือไม่ล่ำซำเท่ากับการรถไฟแห่งประเทศไทย ที่มีมากถึง 2.4 แสนไร่

แต่ประเด็นอยู่ที่ว่า ที่ดินผืนใหญ่สุดของการท่าเรือฯ ตั้งอยู่บนทำเลเชื่อมต่อ CBD-Central Business Distric หรือย่านศูนย์กลางธุรกิจ และเป็นผืนใหญ่ผืนสุดท้ายขนาด 2,353 ไร่ ที่อยู่ในย่านเขตคลองเตย บนถนนพระรามที่ 4 สภาพแวดล้อมปัจจุบันมีโครงการภาคเอกชนตั้งแต่ระดับพันล้าน-หมื่นล้าน ไปจนถึงแสนล้านบาทเกิดขึ้นอย่างมากมาย โดยเฉพาะมีโรงแรมระดับห้า-หกดาวเกิดขึ้นอย่างคับคั่ง มีรถไฟฟ้า ทางด่วน ศูนย์การค้าระดับโลกที่มีเจ้าของเป็นคนไทย

ที่ดินการท่าเรือฯในย่านท่าเรือคลองเตย หรือท่าเรือกรุงเทพ จึงมีความเหมาะสมเพราะเป็นทั้งที่ดินรัฐ และมีขนาดใหญ่ สามารถส่งเข้าประกวดเพื่อรองรับแผนลงทุนโครงการเอ็นเตอร์เทนเมนต์คอมเพล็กซ์ มูลค่าการลงทุนระดับแสนล้านบาท/แห่ง ของรัฐบาลแพทองธาร ชินวัตร

อย่างไรก็ตาม กฎหมายจัดตั้งการท่าเรือฯ กำหนดบทบาทเป็นผู้ให้บริการ “หน้าท่า” และ “หลังท่า” ในเรื่องหลัก ๆ ที่เกี่ยวกับกิจกรรมขนส่งทางทะเล ไม่ว่าจะเป็นกิจกรรมเทียบท่าเรือ ยกขนตู้คอนเทนเนอร์ และกิจกรรมหลังท่า อาทิ บริการลานกองตู้คอนเทนเนอร์ ฯลฯ ดังนั้น จึงจำเป็นจะต้องมีการขอแก้ไขกฎหมาย เพิ่มเติมอำนาจให้ครอบคลุมการบริหารจัดการทรัพย์สินที่เป็นที่ดิน เพื่อให้สอดคล้องกับข้อเท็จจริงที่เปลี่ยนแปลงไปในปัจจุบัน

ตั้งบริษัทลูก-ลงทุน-ร่วมทุน

โดยรัฐมนตรีผู้กำกับดูแลการท่าเรือฯ “มนพร เจริญศรี” รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม ระบุว่า การประชุมคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 21 มกราคม 2568 ที่ผ่านมา ได้มีมติเห็นชอบการแก้ไข พ.ร.บ.การท่าเรือฯ ซึ่งจะมีผลทำให้การท่าเรือฯ จัดตั้งบริษัทลูกขึ้นมารองรับการพัฒนา “หลังท่า” บนที่ดินของการท่าเรือฯ บริเวณท่าเรือกรุงเทพ กับท่าเรือแหลมฉบัง เต็มรูปแบบ

“การบริหารทรัพย์สินของการท่าเรือฯ หลังจากแก้ไขกฎหมายครั้งนี้ มั่นใจว่าจะช่วยผลักดันเศรษฐกิจไทยให้ดีขึ้น สนับสนุนประชาชนมีรายได้เพิ่ม โดยได้มอบหมายให้การท่าเรือฯ จัดทำแผนแม่บทพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ เพื่อวางแนวทางการพัฒนากิจการของการท่าเรือฯ ให้มีความทันสมัย และเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันในอนาคต”

สาระสำคัญของร่างพระราชบัญญัติการท่าเรือแห่งประเทศไทย (ฉบับที่ ..) พ.ศ. …. เป็นการแก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติการท่าเรือฯ ปี 2494 โดยปรับปรุงบทบัญญัติเกี่ยวกับรัฐมนตรีผู้รักษาการตามกฎหมาย เพิ่มเติมวัตถุประสงค์และอำนาจการดำเนินกิจการของการท่าเรือฯ พร้อมทั้งปรับปรุงองค์ประกอบและอำนาจของคณะกรรมการ หรือบอร์ดท่าเรือ ให้มีความเหมาะสม

ทั้งนี้ พ.ร.บ.การท่าเรือฯ ฉบับปรับปรุงเพิ่มเติม เปิดให้การท่าเรือฯสามารถดำเนินการกิจการต่าง ๆ ภายใต้ขอบเขตวัตถุประสงค์ได้ ที่สำคัญสามารถจัดตั้งบริษัทจำกัด หรือบริษัทมหาชนจำกัด ทั้งในและนอกราชอาณาจักร เพื่อประกอบธุรกิจเกี่ยวกับหรือเกี่ยวเนื่องในกิจการของการท่าเรือฯ ซึ่งสอดคล้องกับนโยบายของกระทรวงคมนาคม ที่มีความมุ่งมั่นตั้งใจที่จะพัฒนาท่าเรือในประเทศไทยให้เติบโตอย่างแข็งแกร่งและมีเสถียรภาพ

ดังนั้น จึงมีแนวทางที่จะให้การท่าเรือฯจัดตั้งบริษัทย่อย เพื่อต้องการให้มีการบริหารจัดการแบบเจาะจง โดยเฉพาะการพัฒนาท่าเรือกรุงเทพ และท่าเรือแหลมฉบัง ซึ่งเป็นท่าเรือที่มีศักยภาพระดับสากล โดยการพัฒนาท่าเรือทั้ง 2 แห่งดังกล่าว คาดว่าจะสนับสนุนการเติบโตของผลิตภัณฑ์รวมในประเทศ (GPD) รวมถึงสร้างโอกาสให้กับประชาชนได้มีรายได้เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญด้วย

ท่าเรือยุคใหม่-ออกบอนด์ได้

นอกจากนี้ พ.ร.บ.การท่าเรือฯ ฉบับปรับปรุงใหม่ ยังเพิ่มเติมให้การท่าเรือฯสามารถลงทุนหรือเข้าร่วมกิจการกับบุคคลอื่น หรือถือหุ้นในบริษัทจำกัดหรือบริษัทมหาชนจำกัด ทั้งในและนอกราชอาณาจักร เพื่อประโยชน์แก่กิจการของการท่าเรือฯได้ด้วยเช่นกัน

พร้อมกันนี้ การท่าเรือฯสามารถทำนิติกรรมในรูปแบบต่าง ๆ ได้แก่ การถือกรรมสิทธิ์ มีสิทธิครอบครอง มีทรัพยสิทธิ หรือเป็นการก่อตั้งสิทธิหรือกระทำนิติกรรมเกี่ยวกับทรัพย์ได้ อีกทั้งกำหนดให้ กทท. มีเฉพาะอำนาจเรียกเก็บค่าภาระการใช้ท่าเรือ บริการ และความสะดวกต่าง ๆ ของกิจการท่าเรือ และค่าภาระต่าง ๆ ภายในอาณาบริเวณ

ขณะเดียวกันได้กำหนดมาตรการเพื่อความปลอดภัยและความเป็นระเบียบเรียบร้อยเกี่ยวกับการใช้ท่าเรือ การให้บริการและความสะดวกต่าง ๆ ของกิจการท่าเรือ รวมทั้งการจัดการเกี่ยวกับการสาธารณสุขและคุณภาพสิ่งแวดล้อมภายในอาณาบริเวณ

รวมทั้งในด้านการเงิน เปิดให้การท่าเรือฯสามารถออกพันธบัตรหรือตราสาร เพื่อใช้ในการดำเนินการที่เป็นประโยชน์แก่กิจการของท่าเรือได้ และสามารถเช่าหรือพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ตามความจำเป็น โดยคำนึงถึงประโยชน์สาธารณะควบคู่ไปด้วย

เนื่องจากปัจจุบันกรอบยุทธศาสตร์ของการท่าเรือฯมีการกำหนด กลยุทธ์ในการจัดทำโครงการต่าง ๆ เช่น โครงการพัฒนาพื้นที่เพื่อการอยู่อาศัยในชุมชนคลองเตย หรือ Smart Community ที่ต้องมีการพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ของการท่าเรือฯ จึงต้องมีการแก้ไขเพิ่มเติมในส่วนนี้

อย่างไรก็ตาม ได้มอบหมายให้การท่าเรือฯจัดทำแผนพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ เพื่อเป็นแผนแม่บทสำหรับการดำเนินการในอนาคต โดยแสดงถึงเป้าหมายและแนวทางในการพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ขององค์กร และเสนอต่อคณะรัฐมนตรีให้ความเห็นชอบ (ร่างมาตรา 27) ต่อไป